donderdag 7 oktober 2010

Bibliotheek 2.0 en de toekomst van bibliotheken



Bibliotheek 2.0 betekent in mijn ogen dat je als bibliotheek met web 2.0 toepassingen aan de slag moet gaan om de producten en dienstverlening van de (fysieke) bibliotheek ook zichtbaar te maken op het internet. Op dit blog heb ik al in diverse posts beschreven hoe dit volgens mij zou moeten gebeuren. Techniek is hierbij natuurlijk belangrijk maar nog belangrijker is het dat bibliotheek 2.0 tussen de oren van de bibliotheekmedewerkers moet gaan zitten.

In het blad Emerce van september 2010 las ik o.a. het interview met Dorianne Richelle, hoofd online sales en marketing bij Vodafone. Zij sprak hierin de gevleugelde woorden: "Online is niet langer een eilandje. We vinden dat online in ieders DNA moet zitten."

Bibliotheek 2.0 is overigens meer dan alleen maar online bezig zijn. Al denk ik wel dat dit een belangrijke component is. Ook fysiek zullen we overal aanwezig moeten zijn en buiten onze muren moeten treden. Onze (potentiële) klanten opzoeken en met hun in gesprek gaan! Met andere woorden met alleen een pc en internetverbinding komen we er niet. Naast techniek is er dus vooral een gedragsverandering noodzakelijk.

Waarom bibliotheek 2.0?
  • De veranderende mediaconsumptie van het publiek
    Mensen besteden steeds meer tijd op internet ten koste van de traditionele kanalen. Bibliotheken die niet zichtbaar zijn op het internet missen kansen om hun boodschap aan het publiek te tonen.
  • Het veranderende koopgedrag van het publiek
    Mensen kopen in toenemende mate producten / diensten via het internet. Blijven wij als bibliotheken alleen via de traditionele kanalen onze producten en dienstverlening 'verkopen' dan zullen we dus omzet (lees minder uitleningen, minder bezoekers, minder abonnees) mislopen.
  • Meten
    Online toepassingen zijn vaak beter meetbaar dan de traditionele media.
  • Relaties onderhouden
    Via web 2.0 kunnen we een band met het publiek aangaan en deze vervolgens onderhouden.
Hebben jullie nog andere redenen waarom bibliotheek 2.0 belangrijk is dan houd ik mij aanbevolen.

Investeren
Bibliotheek 2.0 is dus een andere manier van (online) werken maar zeker geen tovermiddel. Zoals ik al eerder schreef op dit blog kost bibliotheek 2.0 tijd. Er zullen dus uren in geïnvesteerd moeten worden zowel op lokaal (per bibliotheekorganisatie) als op nationaal niveau. Niet alleen om bibliotheek 2.0 te werken maar ook om op de hoogte te blijven van nieuwe trends en ontwikkelingen. 


Naast tijd kost het ook geld. Soms biedt een betaalde versie van de gekozen web 2.0 toepassing meer mogelijkheden. Wellicht gaan bibliotheken (in de toekomst?) ook adverteren op sociale netwerken zoals Hyves en Facebook. Of er binnen bibliotheekland voldoende kennis is om online marketing te kunnen bedrijven vraag ik me af. 
Deze cursus 23 dingen vormt natuurlijk een goede opstap maar om echt met web 2.0 aan de slag te gaan is denk ik toch wel wat meer nodig zoals bijvoorbeeld het volgen van gespecialiseerde workshops die bijvoorbeeld door Frankwatching of het Social Media Congres georganiseerd worden, het lezen van specialistische tijdschriften en boeken (zoek bijvoorbeeld naar 'leestip!' op dit blog) of het bezoeken van congressen zoals bijvoorbeeld Engage, Social Media Congres of Search Engine Strategies. Maar misschien is het beter om ook iemand in dienst nemen (of tijdelijk in huren) om onze online marketing te gaan verzorgen. Dit laatste is natuurlijk een grote stap maar online marketing en web 2.0 dienen wel een volwaardige taak binnen de bibliotheekwereld te worden. In het bedrijfsleven wordt het meer en meer gemeengoed.

De toekomst?

Of de toekomst van bibliotheken door het toepassen van bibliotheek 2.0 veilig gesteld kan worden daar ben ik niet helemaal van overtuigd. Sommige trends en ontwikkelingen in onze samenleving hebben namelijk zo'n impact dat dit ook met de beste bedoelingen niet te beïnvloeden is. Ik ben er wel van overtuigd dat het gebruik van web 2.0 toepassingen en het actief opzoeken van ons (potentieel) publiek kan helpen om onze toekomst veilig te stellen. Saskia Hoogendoorn heeft een aantal jaren geleden in opdracht van de toenmalige WSF een onderzoek gedaan naar web 2.0 en openbare bibliotheken. Haar conclusie op pagina 53 onderschrijf ik helemaal:

"Het Web 2.0-concept biedt bibliotheken veel mogelijkheden voor nieuwe diensten en nieuwe vormen van dienstverlening, waar de gebruiker centraal staat. ...is voor de bibliotheek de tijd aangebroken om zich extern te richten op de gebruikers en meer vraaggericht te werken en dus de gebruiker centraal te stellen. Het gebruik van Web 2.0-toepassingen stelt de bibliotheek in staat om haar gebruikers beter van dienst te zijn (bijvoorbeeld snelle aanlevering van up-todate informatie met RSS-feeds), om gebruikers mee te laten denken en werken (met onder andere blogs en wiki’s), om een nieuw publiek te bereiken (degenen die momenteel niet in de fysieke bibliotheek komen) en om efficiënter gebruik te maken van bestaande informatiebronnen (bijvoorbeeld met behulp van folksonomy). De openbare bibliotheek is uniek in hetgeen zij doet: het aanbieden van kennis en cultuur met daarbij gebruik makend van haar brede scala aan informatiebronnen en kwaliteiten. Het gebruik van Web 2.0-toepassingen kan, denk ik, ook de Long Tail van de bibliotheekcollectie succesvoller maken; onder andere doordat de collectie beter toegankelijk en doorzoekbaar wordt gemaakt. Daarnaast ligt, mijns inziens, een grote kracht van de bibliotheek in haar ontmoetingsfunctie. Ook dit kan door middel van Web 2.0 bevorderd worden: in de blogosphere en het oprichten van online communities. Met nieuwe diensten en een andere ontsluiting van haar informatiebronnen, kan er ook een nieuw publiek bereikt worden. Ik realiseer me dat er onder het bibliotheekpersoneel een flinke omslag moet plaatsvinden in de denk- en werkwijze. Het traditiegetrouw aanbodgericht werken staat lijnrecht tegenover het centraal stellen van de gebruiker en deze onder andere in de mogelijkheid stellen zelf content te produceren. De ontwikkeling van de Bibliotheek 2.0 komt dan vooralsnog met name voort uit een groep enthousiastelingen." 


Als aanvulling op de bovenstaande conclusie verwijs ik tevens naar de conclusie die ik die ik geschreven heb op een eerder door mij geschreven post: 'Centre Céramique en web 2.0'. Over de toekomst van de bibliotheek is enkele maanden geleden het rapport 'De toekomst van de bibliotheek' verschenen. In dit rapport, geschreven door studenten van de Hanzehogeschool Groningen, natuurlijk ook weer aandacht voor een proactieve houding naar de klant en web 2.0 toepassingen.

Deel|


GERELATEERDE ARTIKELEN
Centre Céramique en web 2.0

Geen opmerkingen: